Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI)

Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) mang lại hiệu quả điều trị cao cho các cặp vợ chồng vô sinh do yếu tố nam. Đây là kỹ thuật giúp tinh trùng vượt qua rào cản trong thụ tinh tự nhiên bằng cách bơm tinh trùng trực tiếp vào bào tương noãn. ICSI là lựa chọn hàng đầu cho trường hợp nam giới có số lượng tinh trùng ít, dị dạng nặng.

1. Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) là gì

Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn ( Intra-Cytoplasmic Sperm Injection – ICSI) là phương pháp tiêm trực tiếp tinh trùng vào noãn để tạo phôi. ICSI được áp dụng rộng rãi trong điều trị vô sinh hiếm muộn trên toàn thế giới.

Theo số liệu được công bố, ICSI là phương pháp mang đến tỷ lệ thụ tinh thành công cao đạt từ 65 – 80%. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phôi hình thành từ kỹ thuật ICSI khi trữ lạnh có khả năng sống cao hơn phôi hình thành từ phương pháp IVF cổ điển.

Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn là phương pháp để tạo phôi

2. Vì sao cần thực hiện tiêm tinh trùng vào bào tương noãn

Thống kê từ tổ chức Y tế thế giới WHO, tỷ lệ vô sinh ở Việt Nam thuộc top cao trên thế giới. Trong đó 50% trường hợp vô sinh có độ tuổi <30. Bộ Y tế cho biết, hiện Việt Nam có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn.

Chính vì thế nhu cầu điều trị vô sinh ở nước ta ngày càng cao, các phương pháp hỗ trợ sinh sản được áp dụng nhiều và tiếp cận gần nhất với phương pháp trên thế giới.

Những cặp vợ chồng được chẩn đoán vô sinh, bác sĩ sẽ căn cứ vào từng trường hợp cụ thể để đưa ra phác đồ điều trị như bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI, thụ tinh ống nghiệm IVF hay làm ICSI.

ICSI là kỹ thuật được chỉ định trong điều trị vô sinh kể cả những trường hợp vô sinh không đến từ yếu tố nam. So với IVF cổ điển, yêu cầu số lượng hàng nghìn tinh trùng chất lượng tốt để thụ tinh với noãn thì ICSI chỉ cần 1 tinh trùng sống đã có thể xảy ra sự thụ tinh.

Với phương pháp này, chuyên viên phôi học sẽ thực hiện tiêm tinh trùng vào bào tương noãn dưới sự trợ giúp của hệ thống vi thao tác và kính hiển vi đảo ngược có độ phóng đại cực lớn.

Phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI

3. Những ai phù hợp để làm ICSI

Sự ra đời của kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn mang đến cơ hội hiện thực sứ mệnh làm cha, làm mẹ thiêng liêng. ICSI thích hợp cho những trường hợp sau:

– Tinh trùng của người chồng ít, kém chất lượng, khả năng di động yếu không thể bơi đến kết hợp với trứng của người vợ.

– Tinh trùng dị dạng.

– Nam giới bị rối loạn cương dương, xuất tinh ngược dòng hoặc không thể xuất tinh.

– Người vợ hoặc người chống có kháng thể kháng tinh trùng.

– Người chồng kiểm tra tinh dịch đồ bình thường nhưng tinh trùng không thể kết hợp với trứng để thụ tinh.

– Đã từng thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm nhưng không thành công.

Tinh trùng yếu, dị dạng nên làm ICSI

4. Quy trình tiêm tinh trùng vào bào tương noãn

ICSI được thực hiện với những bước cơ bản sau:

4.1 Kích thích buồng trứng

Phác đồ kích thích buồng trứng được bác sĩ lên theo từng trường hợp bệnh nhân khác nhau. Tùy vào tình trạng đáp ứng thuốc kích thích buồng trứng, thời gian dùng thuốc có thể khác nhau, thường khoảng 9 – 12 ngày. Đây là bước quan trọng giúp tăng lượng noãn thu được, từ đó tăng tỷ lệ tạo phôi.

Bệnh nhân trong giai đoạn sử dụng thuốc kích thích buồng trứng sẽ được bác sĩ theo dõi sự phát của nang noãn bằng việc thực hiện các xét nghiệm nội tiết tố và siêu âm qua ngã âm đạo.

Kích thích buồng trứng

4.2 Chọc hút noãn

Thủ thuật chọc hút noãn được thực hiện để lấy trứng ra khỏi buồng trứng của người phụ nữ. Khi làm thủ thuật, người phụ nữ được gây mê, sau đó bác sĩ siêu âm đầu dò để quan sát buồng trứng và dùng một chiếc kim nhỏ, hút dịch nang chứa noãn ra ngoài.

4.3 Chuẩn bị tinh trùng

Trong thời gian người vợ chọc hút trứng, người chồng sẽ được lấy mẫu tinh dịch tươi tại bệnh viện để tạo phôi. Trường hợp người chồng không có mặt đúng ngày lấy noãn, có tiền sử khó xuất tinh hay sử dụng tinh trùng hiến tặng thì mẫu tinh trùng sẽ được lấy và trữ lạnh trước đó. Sau khi có mẫu tinh trùng, bác sĩ sẽ lọc rửa để lựa chọn tinh trùng tốt nhất cho thụ tinh với noãn.

Chuẩn bị tinh trùng

4.4 Tiến hành tiêm tinh trùng vào bào tương noãn

Sau khoảng 2 giờ chọc hút, các tế bào bên ngoài của noãn được loại bỏ để chọn noãn trưởng thành. Sau đó bác sĩ sẽ tiêm từng tinh trùng vào noãn bằng kim ICSI. Mặc dù kỹ thuật này cho tỷ lệ thành công cao nhưng để tạo được phôi tốt nhất vẫn cần chuyên viên phôi học có kinh nghiệm và địa chỉ thực hiện uy tín, có đầy đủ hệ thống trang thiết bị máy móc hiện đại.

Trong kỹ thuật ICSI, noãn được hút nhẹ và giữ cố định bởi kim tiêm, mặt dưới noãn sẽ chạm vào đáy đĩa chích nhằm giữ vững noãn trong quá trình thực hiện tiêm tinh trùng vào bào tương noãn sao cho thể cực nằm ở vị trí phù hợp. Sau khi kim tiêm được hạ xuống, tinh trùng được đưa đến gần đầu kim tiêm và được đưa qua màng trong suốt đi qua khoang quanh noãn và vào màng bào tương. Khi quá trình tiêm tinh trùng được hoàn tất, các noãn sẽ được chuyển qua môi trường nuôi cấy và cho vào tủ CO2 ở nhiệt độ 37 độ C.

Khoảng 16 – 18 giờ sau khi tiêm tinh trùng vào bào tương noãn, chuyên viên phôi học sẽ kiểm tra sự thụ tinh của noãn và tinh trùng. Những noãn thụ tinh thành công sẽ được tiếp tục theo dõi để đánh giá về hình thái và quá trình phân chia của phôi đến ngày 3, ngày 5.

4.5 Chuyển phôi

Thủ thuật chuyển phôi được bác sĩ tiến hành qua ngã âm đạo thông qua hướng dẫn siêu âm ngã bụng. Bác sĩ sử dụng một mỏ vịt đặt vào âm đạo và vệ sinh tử cung. Sau đó phôi sẽ được đưa qua một catheter nhỏ vào cổ tử cung và buồng tử cung. Đa số người bệnh sẽ không có cảm giác đau khi phôi chuyển vào buồng tử cung. Kết thúc thủ thuật người bệnh có thể ra về.

Thủ thuật chuyển phôi

4.6 Kỹ thuật hỗ trợ hoàng thể sau khi chuyển phôi

Sau khi chuyển phôi, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc progesterone giúp tăng tỷ lệ phôi làm tổ sau khi được đưa vào buồng tử cung. Nếu có thai, người bệnh được hẹn tái khám và tiếp tục dùng thuốc theo chỉ định từ bác sĩ.

5. Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả ICSI

Tỷ lệ thành công khi thực hiện ICSI là bao nhiêu sẽ phụ thuộc vào những yếu tố sau.

– Phân mảnh DNA tinh trùng: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, tinh trùng có phân mảnh DNA cao, ảnh hưởng đến việc mang thai tự nhiên cũng như chất lượng phôi và động học phát triển của phôi, tác động đến kết quả mang thai trong chu kỳ tự nhiên hay làm IVF.

– Bất thường hình thái noãn: Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng sự thành công của chu kỳ ICSI đó là hình thái của noãn. Việc noãn có bất thường về hình thái được chia thành 2 dạng là bất thường trong và ngoài tế bào. Các nghiên cứu chỉ ra chỉ cần một hoặc vài bất thường về hình thái ở noãn có thể tạo ra phôi chất lượng thấp, từ đó giảm tỷ lệ phôi làm tổ và giảm tỷ lệ có thai ở chu kỳ ICSI.

– Thoái hóa noãn: Đây là hiện tượng phổ biến mà các chuyên viên phôi học thường gặp phải. Thoái hóa noãn có thể xảy ra ngay sau khi vừa rút kim tiêm ra khỏi noãn hoặc trong quá trình cấy noãn sau ICSI. Noãn thoái hóa được phát hiện khi kiểm tra thụ tinh với biểu hiện xuất hiện của tế bào chất sẫm màu hoặc co lại, không quan sát được màng bào tương.

– Thụ tinh thất bại: Chiếm khoảng 1 – 3% trường hợp, kể cả những trường hợp noãn kết hợp với tinh trùng bình thường. Nguyên nhân có thể do sự thiếu hụt kích hoạt noãn. Thất bại thụ tinh chiếm 40 – 70% các trường hợp noãn không thụ tinh sau ICSI. Một nguyên nhân khác có thể do tinh trùng giả nén NST không thành công, sai hỏng trong trục hoặc thể sao tinh trùng, hoặc do chuyên viên tiêm không đúng kỹ thuật.

6. Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn an toàn không

Kỹ thuật ICSI được đánh giá có tính an toàn cao. Cho đến nay hầu hết các bằng chứng lâm sáng đã cho thấy nguy cơ khuyết tật bẩm sinh của trẻ được sinh ra từ ICSI là giống như trẻ sinh ra bằng IVF cổ điển và trẻ thụ thai tự nhiên.

Trong một nghiên cứu gần đây cho thấy trên 13.745 trẻ sinh ra từ kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, số liệu phản ánh không có sự khác biệt về tỷ lệ dị tật bẩm sinh ở nhóm trẻ sinh ra từ thụ tinh ống nghiệm cổ điển, ICSI với tinh trùng thu được từ mẫu tinh dịch và ICSI với tinh trùng phẫu thuật. Ngoài ra, khảo sát trẻ ra đời từ chu kỳ ICSI trong độ tuổi từ 5  – 12, kết quả cho thấy nhóm trẻ này có chỉ số phát triển về thể chất và tinh thần bình thường.

Thông qua kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), nhiều cặp vợ chồng gặp vấn đề vô sinh nam đã mang thai và thực hiện được thiên chức làm cha làm mẹ của mình.

7. Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn có những phản ứng phụ gì

Mặc dù có được đánh giá cao về tính an toàn nhưng kỹ thuật ICSI vẫn có nguy cơ xảy ra một số phản ứng phụ như:

– Trứng bị tổn thương sau khi tiêm tinh trùng và ảnh hưởng đến chất lượng của phôi.

– Trường hợp vô sinh do yếu tố nam, trẻ sinh ra có nguy cơ mắc bệnh lý di truyền cao hơn bình thường.

– Khoảng 5 – 10% trường hợp người cha bị bất thường tinh trùng nặng (mật độ tinh trùng thấp, tinh trùng dị dạng…) có thể truyền sang cho trẻ sau này, khiến khả năng sinh sản của trẻ bị ảnh hưởng.

– Trẻ sinh ra từ kỹ thuật ICSI có tỉ lệ bất thường nhiễm sắc thể nhẹ, đặc biệt là trường hợp người cha có tinh trùng yếu, dị dạng.

8. Một số lưu ý khi thực hiện ICSI

Để thực hiện kỹ thuật ICSI đạt kết quả tốt nhất cần ghi nhớ một số lưu ý sau:

– Lựa chọn địa chỉ thực hiện ICSI có điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại.

– Lựa chọn bác sĩ có chuyên môn cao, kinh nghiệm dày dặn.

– Phòng Lab kiểm soát được các yếu tố về môi trường, chất lượng không khí, nhiệt độ, hệ thống tủ nuôi cấy, trữ đông đạt tiêu chuẩn của Bộ Y tế.

– Có phác đồ kích thích buồng trứng cá thể hóa với từng bệnh nhân.

Lựa chọn địa chỉ uy tín thực hiện ICSI

ICSI ra đời tạo ra cuộc cách mạng trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản. Hiện nay ICSI đang được áp dụng phổ biến và thực hiện trong hầu hết các chu kỳ thụ tinh ống nghiệm. Nếu đang gặp vấn đề vô sinh hiếm muộn và mong con, các cặp vợ chồng hãy tham khảo ngay kỹ thuật này.